متات‌نيوز- سيد محمد بهشتی: یكی از قدیمی‌ترین بناهایی كه در منطقه شمیران وجود دارد، كاخ صاحبقرانیه است. این بنا كاخ به لحاظ معماری و تاریخی بسیار اهمیت دارد. هر چند باغ بزرگی در جنوب آن قرار داشته كه پارك نیاوران فعلی است.
این پارك در واقع باغ پیش روی كاخ صاحبقرانیه
است و این بنا كوشك میان این باغ محسوب می‌شد. صاحبقرانیه شاخص‌ترین بنای تاریخی شمیرانات
است. البته بناهای شاخص دیگری هم در این منطقه وجود دارد، اما به لحاظ قدمت، عمر كوتاه‌تری
از صاحبقرانیه دارند. از منظر معماری داخل بنا نمونه‌های شاخصی از معماری دوره قاجار
وجود دارد.
یكی از قدیمی‌ترین آثار در زمینه گچ بری
روی آینه، در این بنا قرار دارد. نكات بسیاری وجود دارد كه نشان از اهمیت این بنا دارد.
علاوه بر ارزش‌های تاریخی و معماری این بنا، رویدادهایی هم كه مربوط به این بنا هستند،
اهمیت بسیاری در وقایع تاریخی دارند، از جمله اینكه فرمان مشروطه توسط فتحعلیشاه در
حیاط صاحبقرانیه امضا شد. در نتیجه به لحاظ اهمیت رویدادهایی كه در آن اتفاق افتاده‌اند
هم این بنا واجد اهمیت و ارزش است.
در مورد تغییراتی كه در معماری این بنا
در طول زمان اتفاق افتاده است، در دوره پهلوی دوم و همزمان با تصمیم خانواده پهلوی
مبنی بر تغییر محل استقرارشان از سعد‌آباد به نیاوران در دهه ٤٠، تعمیرات و مرمت‌های
مفصلی در بنا انجام شد و در دوره‌ای این بنا مورد بهره‌برداری قرار گرفت. البته تا
قبل از این اتفاق هم بنا بر اثر كهولت صدمه دیده بود،
اما در این دوره صاحبقرانیه به صورت كامل
مرمت شد و بعدها هم مرمت‌ها در چند مرحله ادامه داشت. نكته‌ای كه باید مورد توجه قرار
گیرد این است كه باید از یك بنای تاریخی پرستاری كرد. اینكه یك بار یك بنایی را مرمت
كنیم و بعد رها كنیم، مشكل موجود در بنا را حل نخواهد كرد. فراموش نكنیم كه ابر و باد
و مه و خورشید و فلك در كارند كه بنای تاریخی را فرسوده یا آن را تخریب كنند.
به همین دلیل همواره باید رسیدگی به این
بناها مورد توجه باشد. در این سال‌ها به شكل متعارف این رسیدگی وجود داشت. اما اتفاقی
كه در حال حاضر در صاحبقرانیه افتاده، مربوط به اتفاقاتی است كه در ١٥- ١٠ سال اخیر
در قسمت شمالی شهر تهران واقع می‌شود. وضعیت زمین شناختی منطقه شمیرانات با توجه به
جریانات آبی كه زیر زمین وجود دارد، اگر ما مستحبساتی در شهر ایجاد كنیم كه دیواره‌های
شرقی و غربی در زیر زمین ایجاد كند، در برابر جریان آب زیر زمینی مثل سد عمل می‌كنند
و آثاری در زمین پشت سر ایجاد می‌كند، ممكن است حفره‌هایی ایجاد كند. اینكه چه فعل
و انفعالاتی در زمین‌های شمال تهران در حال وقوع است، موضوعی است كه باید بررسی شود.
با احداث تاسیساتی مثل مترو و ساختمان‌های
بزرگی كه دیواره‌های بزرگ دارند و همین طور بزرگراه‌هایی كه در این منطقه ساخته می‌شوند،
رفتار طبیعی زمین تحت تاثیر قرار گرفته و تغییر می‌كند و به همین دلیل است كه ما باید نگران بناهای تاریخی
كه در تهران و به خصوص در منطقه شمیران قرار دارند، باشیم.
ما می‌توانیم ساختمان‌های بسیاری بسازیم
كه ٢٠ سال بیشتر عمر نداشته باشند، اما باید نگران آثار تاریخی با عمرهای طولانی باشیم
و برای حفاظت این آثار تلاش كنیم.
منبع: پايگاه خبري وزارت راه و شهرسازي