پنجشنبه 9 فروردين 1403 , 50 : 13
متات نیوز

آیا کارخانه تاریخی ریسندگی اصفهان هم به سرنوشت چهارباغ عباسی محکوم می‌شود

تاریخ انتشار : دوشنبه 7 اسفند 1396 , 54 : 14
تعداد بازدید : 643

متات‌نيوز- در حالی که تمامی مدیران شهری و استانی اصفهان با تغییر کاربری کارخانه ریسباف به کاربری فرهنگی و موزه موافقت دارند وحتی مراسم رونمایی و امضا تمبر مسابقه "طرح باز آفرینی کارخانه ریسباف اصفهان" با حضور وزیر راه و شهرسازی به صورت نمادین برگزار شد، اما شواهد امر حاکی از آن است که اتفاق نظری جامع و فراگیر برای تبدیل ریسباف به موزه اصفهان وجود ندارد و همچنان تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران شهری و استانی، در مورد کاربری فرهنگی و یا خدماتی ریسباف با یکدیگر اختلاف نظر دارند. از سوی دیگر بر اساس سوابق قبلی شهر اصفهان خیلی نباید به قول و قرارهای مکتوب امیدوار بود چرا که همیشه سود آنی برای مدیران اولویت داشته و همچنان این نگرانی وجود دارد که اصفهان هر روز بیشتر از قبل از ریشه‌های تاریخی‌اش دور ‌شود و این بار هم شاید در چشم برهم زدنی مانند عبور مترو از چهارباغ عباسی، ریسباف نیز به جای موزه اصفهان تبدیل به پاساژ و مرکز خرید شود.

اسکان نيوز-سمیه قنبری: آذر ماه سال جاری همزمان با برگزاری هفتمین کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار و عمران شهری، از کارخانه ریسباف هم رونمایی شد. فضایی که سال‌ها، اسم آن به عنوان مکانی که قرار است تبدیل به موزه منطقه‌ای اصفهان شود بر سر زبان‌ها افتاده  و حداقل از این جهت چندان نیازی به رونمایی و معرفی نداشته و ندارد. زمینی به مساحت 69 هزار مترمربع که چند عمارت ثبت ملی کارخانه را در خود جای داده است.

سال 88 همزمان با سومین سفر هیات دولت به استان اصفهان و در کارگروهی که از سوی رییس جمهور به عنوان کارگروه فرهنگی نام‌گذاری شده بود در جلسه هیات دولت در استانداری اصفهان، طرحی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به هیات دولت ارائه شد که در قالب آن با توجه به وجود محور فرهنگی تاریخی شهر اصفهان و برخورداری اصفهان از عناصرارزشمندی نظیر مساجد، مدارس علمیه، بازار، حمام، کاروانسراها و خانه‌های تاریخی، با تاکید بر این موضوع که طبق مصوبه دور دوم سفر هیات دولت به اصفهان، عنوان "پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی" به این شهر داده شده بود؛ هیات وزیران در جلسه 11 آذرماه 88 به استناد ماده(118) قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1366 تصویب کرد مالکیت ساختمان تاریخی متعلق به بانک ملی ایران واقع در خیابان استانداری و کارخانه ریسباف در خیابان چهار باغ با رعایت قوانین و مقررات مربوط به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به منظور ایجاد موزه منطقه‌ای اصفهان انتقال یابد.

مصوبه‌ای که در گام نخست اجرا با اعتراض بانک ملی مواجه شد، بانک ملی با این عنوان که حافظ و پاسخگوی منافع سپرده‌گذاران عمومی و سهامداران کارخانه مذکور است و از طرفی مالکیت عین ملک مذکور، به بانک ملی و 99 درصد سهام آن متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی ایران است، مانع اجرای آن شد.

وقتی تصمیم‌گیری در سطح ملی با چالش مواجهه شد، با توجه به این‌که ریسباف ثبت ملی بود تعیین تکلیف به استان اصفهان واگذار شد. سال 91 زمانی که مدیریت استان همه راه‌ها را برای رسیدن به نتیجه مطلوب بسته دید، برای حل مشکل، در یکی از جلسات کمیسیون ماده پنچ استانداری با تغییر کاربری کارخانه ریسباف از خدماتی به فرهنگی، مقدمات تبدیل شدن این فضا به موزه اصفهان فراهم شد. اما این اتفاق پایان کار نبود. کاربری فرهنگی ریسباف این فضا را از تخریب حفظ کرد اما تامین هزینه ملکی به ارزش 214 میلیارد تومان چندان برای دولت دهم آسان نبود. با وجود چالش‌های فراوان در نهایت سوم اردیبهشت ماه سال93 صورت جلسه‌ای از استان اصفهان به وزارت راه و شهرسازی ارسال شد که در بند سه آن خواسته شده بود تا وزارت راه و شهرسازی درباره مالکیت ریسباف تصمیم‌گیری کند و 31 شهریور 93 آخوندی،  وزیر راه و شهرسازی مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان را مکلف کرد تا برای تملک زمین ریسباف اقدام کند. تملکی که پس از چهار سال تنها با پرداخت دو میلیارد تومان دیگر  از 240 میلیارد تومان ارزش ملک به صورت کامل به تملک وزارت راه و شهرسازی در می‌آید.

تمکلی که سبب شده تا طی چند هفته گذشته وزیر در پیام‌های جداگانه از مدیرکل راه و شهرسازی اصفهان و رئیس سازمان ملی زمین و مسکن برای حفظ ریسباف تقدیر کند. اما نکته‌ای که باید به آن دقت و توجه داشت این‌که آیا با تملک ریسباف قرار است این فضا طبق مصوبه دولت و کاربری فرهنگی که برای آن تعریف شده به موزه اصفهان تبدیل شود یا نه؟ چرا که از گفت‌وگوهای مطرح شده از سوی مدیران اصفهانی این‌چنین برداشت می‌شود که اتفاق نظری جامع و فراگیر برای تبدیل ریسباف به موزه اصفهان وجود ندارد.

قدرت‌الله نوروزی، شهردار اصفهان 23 آذر ماه در هفتمین کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار و عمران شهری با درخواست برای واگذاری ریسباف به شهرداری گفت:"در صورت واگذاری این مکان به شهرداری می‌توان طرح‌های خدماتی برای استفاده از فضای موجود در آن را اجرایی کرد." شهردار اصفهان تنها مدیر استانی نبود که به نوعی از تغییر کاربردی ریسباف سخن گفت. حجت‌الله غلامی، مدیر اداره راه و شهرسازی استان اصفهان هم با تاکید بر این‌که تصمیم‌گیری برای ریسباف به آسانی ممکن نیست و برای باز آفرینی ریسباف باید به فضای ترکیبی که مورد نیاز شهر است توجه کنیم، می‌گوید: فضاهای خدماتی و نمایشگاهی با تم ریسباف از جمله طرح‌هایی است که می‌توان برای ریسباف به آن فکر کرد.

البته غلامی به این نکته هم اشاره کرد که شورای راهبردی متشکل از نماینده راه و شهرسازی، شهرداری، میراث فرهنگی، معاون معماری و شهرسازی، معاون وزیر و رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری و دو نفر از استادان دانشگاهی مرتبط با این رشته کاری، قرار است تا در بالاترین سطح برای ریسباف تصمیم‌گیری کنند. هرچند بنا به گفته غلامی قرار گرفتن ریسباف در محور فرهنگی گردشگری چهارباغ این ملک را ویژه و خاص کرده است. اما برای فضایی که از پیش مصوبه تبدیل شدن به موزه و کاربری فرهنگی تعریف شده است، شاید چندان نیازی به شورای این‌چنین ویژه و خاص برای تعین کاربری این بنا  نباشد. چراکه کاربری فضا تعریف شده و مشخص است و به گفته فریدون اللهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان این سازمان نیز به عنوان متولی موزه‌داری در کشور سال‌هاست که مطالعات محتوایی برای ایجاد موزه منطقه‌ای در اصفهان را در سه جلد آماده کرده است.

به جز چارت پیشنهادی از سال 94 تاکنون مدیر اداره کل راه شهرسازی اصفهان به یک موضوع دیگر هم تاکید و اشاره دارد و آن برگزاری مسابقه‌ای در سطح ملی و بین‌المللی در دو بخش دانشجویی و حرفه‌ایی است. مسابقه‌ای که آذر 94 نیز قرار بود فراخوان آن ارائه شود. فراخوانی که 23 آذر ماه سال جاری نیز دوباره با حضور وزیرراه و شهرسازی، استاندار و شهردار اصفهان در قالب مسابقه "طرح باز آفرینی کارخانه ریسباف اصفهان" به صورت نمادین تمبر آن رو نمایی و امضا شد.

مهم‌تر این‌که وقتی هنوز مدیران در مورد کاربری فرهنگی و یا خدماتی ریسباف دچار اختلاف نظر هستند، چگونه برای طراحی و باز آفرینی مسابقه برگزار می‌کنند. بی‌شک استفاده کاربری فرهنگی و خدماتی هر کدام تعاریف خاص خود را دارد که بر اساس آن طراح اقدام به طراحی و ایده‌پردازی می‌کند. تجربه در اصفهان نشان داده همه چیز امکان‌پذیر است و خیلی نباید به قول و قرارهای مکتوب دل خوش داشت، چرا که همیشه سود آنی برای مدیران الویت است. شاهد آن هم کالبد فضای شهری است که امروز به عنوان اصفهان تاریخی می‌بینیم. شهری که هر روز از ریشه‌های تاریخی‌اش دورتر می‌شود و این بار هم شاید در چشم بر هم زدنی مانند عبور مترو از چهارباغ عباسی ریسباف نیز به جای موزه اصفهان تبدیل به پاساژ و مرکز خرید شود، حتی با وجود کاربری فرهنگی برای تبدیل شدن آن به موزه بزرگ اصفهان.  

منبع: اسكان‌نيوز