متات‌نيوز- عکس بازارچه مرمت شده اودلاجان را بر روی کاغذ چاپ کرده و نوشته‌اند: «بهترین فرصت سرمایه‌گذاری در قلب بافت تاریخی تهران، واگذاری 30 باب مغازه، مشارکت یا اجاره » و به این شکل رسماً اعلام می‌شود که با حمایت معاونت صنایع دستی و شهرداری «اولین بازار تاریخی و سنتی صنایع دستی در تهران» در بافت تاریخی اودلاجان راه‌اندازی می‌شود تا در دل بازار این بار نه سرنگ و مواد که هنر فروخته شود و رنگ سفید بپاشد بر خاطرات تلخ چند ساله بازار اودلاجان فراموش شده در اذهان..

چندین هکتار بافت تاریخی اودلاجان را به یک‌باره نابود کردند به بهانه « خانه‌های خالی از سرنگ» ، بازارچه اودلاجان نیز آن روزها را به خاطر دارد. مأموران نیروی انتظامی و شهرداری سال 84 چنین اتفاقی را رقم زدند و اودلاجان خالی شد از رنگ و بوی زندگی تبدیل شد به بافتی که هر چند صد متر به چند صد متر چند باب خانه را ویران کرده بودند و به جایش هیچ ساخته بودند. حالا اگر پیشتر معتادین به دور از انظار عمومی و در خانه‌ها لحظاتشان را به دود می‌فروختند این بار پیش چشم مردم چنین می‌کردند، آنچه از بین رفت اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی نبود، بر باد دادن هویت قدیمی‌ترین محله تهران بود که حالا یا زمین‌هایش به شکل مخروبه رها شده یا پارکینگی شده برای موتورسواران و خودروها.

و این گونه بود که هفت سال پیش طرحی برای سر و سامان دادن به مغازه‌های زیر بازارچه «اودلاجان» در اداره کل میراث فرهنگی تهران مطرح شد. طرح بازارچه «اودلاجان» نخست با نام «سامان‌دهی بازارچه اودلاجان» مطرح شد اما در طول زمان با تهیه یک طرح جدید به نام «ایجاد بازارچه صنایع‌دستی» توانست شروع کار خود را پیش از رقم بزند. آن ‌زمان، سامان‌دهی اودلاجان پس از تخریب‌هایی که در بخش‌های مختلف این بافت تاریخی رخ داده بود،از طرح‌های روی کاغذ و پچپچه‌های اصحاب رسانه و کارشناسان میراث فراترنمی‌رفت.

با روی کار آمدن محمدحسین فرمهینی فراهانی به عنوان مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران در سال 1388، مطالعه‌ دوباره‌ی طرح سامان‌دهی بازارچه‌ی اودلاجان آغاز شد. مطالعات تا خردادماه 1391 ادامه پیدا کرد، اما تا پایان عمر مدیریتی فراهانی در میراث فرهنگی تهران این پروژه به سامان نرسید.

نکته جالب توجه اما این بود که در هر مناسبت مانند 22 بهمن یا هفته دولت، مدیران مختلف این اداره کل، زمانی را برای افتتاح بازارچه اودلاجان که کمتر از 50 درصد اقدامات ساماندهی‌اش انجام شده بود، وعده می‌دادند. این کار آنقدر تکرار شده بود که خبرنگاران از حفظ می توانستند این وعده ها را بنویسند!

اما در این طرح چه روی می داد؟ سه ضلع مثلث این طرح  صاحبان مغازه‌ها، شهرداری و میراث فرهنگی بودند که قرار بود در کنار هم نهایی شدن طرح‌های «اودلاجان» قدیم را پیش ببرند، غافل از این که همیشه یک مشکل وجود داشت، هر مدیری که برای پایان این کار قدم برمی‌داشت، در میانه‌ی راه یا تغییر می کرد و خواهان اعمال سلیقه ای جدید بود. تا آنجا که می شد قصه اودلاجان را قصه هزار یک شب دانست.

در میانه‌های راه این پروژه، با فروریختن بخشی از سقف ضربی بازارچه به دنبال برخورد یک ماشین سنگین به بدنه‌ی آن، دل‌نگرانی‌ها بیشتر شد و در همین حین، رجبعلی خسروآبادی، مدیر کل کنونی میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، با برگزاری یک جلسه در آذرماه 92 که خبرنگاران نیز در آن حضور داشتند، اعلام کرد؛ قصد دارد کار نیمه تمام اودلاجان را به پایان برساند. موضوعی که هم برای خبرنگاران هم شهرداری و مغازه داران چیزی بیشتر از  وعده مدیری جدید به چشم نمی آمد. موضوع وقتی حساس تر شد که آغاز کننده‌ی پروژه قرار شد به پایان کننده این طرح تبدیل شود. به عبارتی فراهانی مدیر جدید پروژه‌ی سامان‌دهی بافت تاریخی اودلاجان شد. کسی که به زعم خبرنگاران و کارشناسان بسیاری از نابسمانی های حوزه میراث فرهنگی مخصوصا در بافت تاریخی به کارنامه مدیریتی وی باز می گشت. رسانه ها واکنش تندی نشان دادند و چندین گزارش علیه چنین انتخابی نوشته شد اما خسرو آبادی معتقد بود :«هر کسی این فرزند را زاییده است باید خودش آن را بزرگ کند.»

هر چند در آن روز اعتراض‌هایی از سوی خبرنگاران و حتی اعضای شهرداری و سازمان زیباسازی که در این جلسه حضور داشتند مطرح شد، اما کمتر از یک ماه بعد شنیده شد، فراهانی عطای بازارچه اودلاجان را به بقایش بخشیده است.

سرانجام اوایل سال 94 بود که بهمن نامورمطلق، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی در نشستی مشورتی با عنوان «راه‌اندازی بازار صنایع دستی اودلاجان»، این بازارچه را یکی از نقاط کلیدی فروش صنایع دستی در تهران دانست و از آن به بعد بحث ایجاد «راه‌اندازی بازارچه سنتی صنایع‌دستی» با هدف داشتن مرکزی مجزا برای فروش صنایع‌دستی پایتخت برنامه‌ریزی شد.

و حالا چاپ این آگهی،نوید روزهای خوش تری را می دهد. سقف بازارچه‌ی اودلاجان در قلب بافت تاریخی تهران مرمت و مغازه‌ها برای ایجاد بازارچه صنایع دستی و سوغات مرمت شده و سرمایه‌گذار برای 30 باب مغازه‌ی بازارچه نیاز دارد تا بازارچه احیا شود.باید امیدوار بود که گردشگران و علاقه مندان به خرید در بازار در میان پرسه هایشان در مغازه های مختلف سری هم به بازارچه صنایع دستی بزنند. آیا این آرزو محقق خواهد شد؟ آیا راسته خیابان ویلا این بار توسط تولیدکنندگان در دل بازار شکل خواهد گرفت؟

مهدی معمارزاده کارشناس ناظر میراث فرهنگی در پروژه احیای اودلاجان در طول سال‌های گذشته؛ بازارچه اودلاجان موتور تحرک توسعه در بافت تاریخی اودلاجان می‌داند.

او می‌گوید: ما یکی از مهمترین بازارچه‌های تاریخی کشور را به بخش برنامه‌ریزی تبدیل کردیم، با توجه به این‌که «صنایع‌دستی» تنها چیزی است که در بازار اودلاجان وجود نداشته است، تولید یا تشویق این بحث در بافت تاریخی و توسعه آن، به خصوص با کوچه مروی یک اقدام بسیار مناسب و ارزشمند است.

منبع: معماري‌نيوز