متات‌نيوز- شورای فنی میراث فرهنگی در نشست اخیر خود با ساخت سدهای قردانلو و مشمپا و شبکه های آبرسانی آنها پیش از نجات بخشی 77 اثر فرهنگی – تاریخی واقع در محدوده ساخت این سدها مخالفت کرد.

به گزارش ایلنا، در این نشست که به ریاست محمد حسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) و شرکت سایر اعضا برگزار شد، راه های نجات بخشی 150 اثر فرهنگی – تاریخی موجود در محدوده اجرای 7 طرح عمرانی بررسی و با ساخت "سد و شبکه کلقان چای"، " سد و شبکه چندیر" و " سد زادروم" به صورت مشروط موافقت شد.

 لزوم توقف طرح های عمرانی سد مشمپا و قردانلو

 براساس نظر اعضای شورای فنی میراث فرهنگی باید همه عملیات مطالعاتی، اجرایی و ساخت سدهای مشمپا و قردانلو و همچنین شبکه های وابسته به آنها متوقف شود.

در بررسی های باستان شناسی و مطالعات فرهنگی- تاریخی تعداد 21 اثر فرهنگی – تاریخی در محدوده مخزن سد قردانلو واقع در شهرستان بجنورد استان خراسان شمالی شناسایی شد.

تعداد 35 اثر نیز در محدوده مخزن و 21 اثر در محدوده تراز بالاتر مخزن سد مشمپا واقع در شهرستان طارم استان زنجان شناسایی شد که این آثار مدارک مهمی برای آگاهی از تبادل ارزش های بشری در دوران پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی محسوب می شوند.

موافقت مشروط با طرح های عمرانی "سد و شبکه کلقان چای، چندیر و زارم رود"

در نشست شورای فنی میراث فرهنگی، با توجه به بررسی های باستان شناسی و مطالعات فرهنگی و تاریخی تصمیم به موافقت مشروط با سه طرح عمرانی سد و شبکه کلقان چای، سد و شبکه چندیر و سد و شبکه زارم رود گرفته شد.

در نتیجه بررسی های باستان شناسی و مطالعات فرهنگی و تاریخی، 3 اثر فرهنگی – تاریخی در محدوده مخزن سد کلقان چای، 19 اثر در محدوده شبکه این طرح و تعداد 7 اثر فرهنگی – تاریخی نیز در محدوده مخزن سد چندیر و 2 اثر در محدوده مخرن سد زارم رود شناسایی شدند.

براساس تصمیم شورا مقرر شد، شرکت کارفرما اعتبار لازم برای تکمیل مطالعات فرهنگی – تاریخی و عملیات نجات بخشی و حفاظت آثار تاریخی را مطابق با ضوابط و دستورالعمل های موجود بپردازد و حداکثر 3 ماه بعد از صدور مجوز فوق، قرارداد مطالعات منعقد شود.

همچنین در همه مراحل ساخت پروژه باید یک کارشناس ناظر مورد تایید پژوهشکده باستان شناسی  و اداره کل میراث فرهنگی استان حضور داشته باشد و در صورتی که در حین عملیات ساخت، خاکبرداری، جاده سازی و حفاری کانال به هر نوع آثار تاریخی – فرهنگی برخورد شود باید بلافاصله کار متوقف و برای مطالعات تکمیلی به سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری اطلاع داده شود.

با توجه به تعداد زیاد آثار تاریخی – فرهنگی در محدوده شبکه آبیاری – زهکشی کلقای چای و تداخل  آنها با تاسیسات باید اقدامات حفاظتی یا تغییر مسیر کانال ها انجام شده و اعتبار لازم برای ثبت  ملی محوطه ها و تعیین عرصه و حریم تامین شود.

طرح های عمرانی سد و شبکه "کلقان چای"، "چندیر" و "زارم رود" به ترتیب در استان های آذربایجان شرقی، خراسان شمالی و مازندران قرار دارند.

موکول شدن تصمیم گیری درباره " سد مراش" به آینده

 تصمیم گیری درباره طرح عمرانی " سد مراش" واقع در شهرستان ماهنشان استان زنجان به بعد از بررسی های تکمیلی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موکول شد. دراین جلسه مقرر شد، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برنامه‌ای جامع برای تکمیل مطالعات فرهنگی – تاریخی، گمانه زنی و کاوش باستان شناسی چهار تپه و مستند سازی روستا، طراحی و اجرا کرده و سپس با طرح در شورا، تصمیم نهایی برای ساخت سد و شبکه گرفته شود.

گفتنی است در بررسی های پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در سال 92 تعداد 16 اثر فرهنگی – تاریخی در محدوده مخزن "سد مراش" شناسایی شد که از این مجموعه تعداد 11 اثر در نتیجه آبگیری در خطر نابودی قرار خواهند گرفت. علاوه بر این تعداد 2 اثر  در مخزن سد در گذشته در فهرست آثار ملی ثبت شده بودند.

در همین راستا شرکت آب منطقه ای باید تا زمان پایان این مطالعات و ابلاغ تصمیم بعدی شورا، از هرگونه عملیات اجرایی و ساخت طرح خودداری کند.

شرکت کارفرما هم متعهد شد اعتبار لازم برای تکمیل مطالعات فرهنگی – تاریخی و عملیات نجات بخشی و حفاظت آثار تاریخی را مطابق با ضوابط و دستورالعمل های موجود بپردازد و حداکثر 3 ماه پس از صدور ابلاغ مصوبه ، قرارداد مطالعات منعقد شود.

طرح عمرانی " سد و شبکه دربند"

با توجه به شناسایی 5 اثر فرهنگی – تاریخی در محدوده مخزن سد دربند و 26 اثر در محدوده شبکه این طرح عمرانی، شرکت کارفرما متعهد شد اعتبار لازم برای تکمیل مطالعات فرهنگی – تاریخی و عملیات نجات بخشی و حفاظت آثار تاریخی را مطابق با ضوابط موجود بپردازد و اگر در حین عملیات به هرنوع آثار تاریخی – فرهنگی برخورد شد، بلافاصله عملیات متوقف و به سازمان میراث فرهنگی اطلاع داده شود.

همچنین باتوجه به اینکه تاکنون مطالعات فرهنگی – تاریخی در محدوده پایین دست شبکه، کانال و تاسیسات آبرسانی صورت نگرفته، باید همراه با کاوش های باستان شناسی در محدوده مخزن سد، مطالعات فرهنگی – تاریخی و بررسی های باستان شناسی در این بخش نیز انجام شود تا اقدامات حفاظتی یا تغییر مسیر کانال ها انجام و محوطه ها ثبت ملی، تعیین عرصه و حربم شود.

گفتنی است براساس بند ج ماده ۱۱۴ قانون برنامه ۵ ساله چهارم، تمامی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات دولتی موظفند قبل از اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی و در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی نسبت به انجام مطالعات فرهنگی – تاریخی «میراث فرهنگی» اقدام و در طراحی و مکان‌یابی پروژه‌های یاد شده نتایج مطالعات را رعایت کنند.

منبع: ايلنا